Business Angel of devil in disguise?

Colin de Vries (35), eigenaar van het snel groeiende online postbedrijf BlueMailCentral.com, werd slachtoffer van een business angel die zijn rekeningen niet betaalde. Na een loopbaan bij Microsoft en Ebay richtte De Vries eind jaren negentig samen met een vriend Ticket Today op: een online ticketdienst voor house-evenementen. ‘Ticket Today had een heel andere filosofie dan concurrenten als Ticketbox. Op een kaartje zit al gauw vijftien euro extra aan bemiddelingskosten, deels voor rekening van de organisator, deels van de bezoeker. Wij rekenden slechts twee euro bemiddelingskosten per kaartje. Mensen konden de kaartjes bijvoorbeeld zelf uitprinten. Alle tickets waren voorzien van een barcode waarmee bezoekers zich konden aanmelden op het festival. Veel mensen die we spraken vonden het een briljant idee.’

Investeerder met grote verhalen

Ticket Today ging van start met de financiële middelen van een investeerder en oud-collega De Vries. ‘Toen deze afhaakte, hij had andere plannen, moesten wij op zoek naar een nieuwe business angel. Op internet kwam ik een interessante investeerder tegen: een bekende ondernemer met 40 miljoen euro eigen vermogen, voornamelijk verdiend in de muziekindustrie. Zijn profiel paste perfect in het Ticket Today -plaatje. De eerste dagen kreeg ik de business angel niet aan de lijn. Pas toen ik me voordeed als oude zakenrelatie van de investeerder, werd ik doorverbonden.’

Business angel ‘Piet’ zag de plannen met Ticket Today direct helemaal zitten. Een paar dagen later stond hij al bij De Vries op de stoep. De Vries: ‘Piet was helemaal het type likable met veel bla bla, grote verhalen en dito beloftes als: ‘ik kan je met die en die in contact brengen’. Al tijdens onze eerste ontmoeting beloofde hij in ons te gaan investeren. De investeerder bood ons een maandsalaris en een vergoeding van alle aanloopkosten. Daarnaast mochten we gebruik maken van zijn kantoor. Jong en onervaren als ik toen was, zeurde ik niet over een samenwerkingscontract. Wij waren allang blij, schudden elkaar de hand en gingen direct aan de slag.’

Business angel vol beloftes

Algauw werd al gauw duidelijk dat business angel Piet zijn betalingsverplichtingen niet nakwam. De weken vlogen voorbij zonder dat er geld op rekening werd gestort. ‘In het begin denk je: ach, we hebben gewoon wat aanloopproblemen. Tot je de rekeningen niet meer kunt betalen.’ Op een dag besloten ze de business angel op zijn gebrekkige betalingsgedrag aan te spreken. ‘Morgen maak ik het geld over, riep de investeerder dan. Vervolgens gebeurde er weer niks.’

Een paar weken later besloten ze de investeerder eens flink onder druk te zetten door zich aan weerskanten van zijn bureau op te stellen. ‘We gingen niet eerder weg voor het geld daadwerkelijk op de rekening was gestort. Op dat moment betaalde de investeerder ook, maar de echte transactie bleef uit. Achteraf heeft hij dat bedrag gewoon terug laten storten. Omdat er geen letter op papier stond, konden we geen juridische stappen zetten. Je staat met je rug tegen de muur! Mijn kompaan René en ik hadden er helemaal genoeg van. We hebben onze spullen gepakt en zijn letterlijk met de noorderzon vertrokken. Met Ticket Today zijn we gestopt: we hadden niet de financiële middelen om door te gaan. Ook de lol was er af. Achteraf vind ik dat heel jammer. Als we door waren gegaan, was Ticket Today een succesvol bedrijf geworden. Onze zakelijke schulden hebben we privé afgelost. Van business angel Piet hebben we nooit meer iets gehoord.’

Informal investor blijkt gelukszoeker

Business angels of informal investors zijn kapitaalkrachtige, succesvolle zakenmensen die marktervaring met een groot netwerk combineren. Ze investeren in startende en/of snel groeiende bedrijven om eraan te kunnen verdienen. Het gevaar is dat deze investeerders soms veranderen in business devils, waarschuwt investeringsspecialist Ties van der Laan in een column op de website Higherlevel.nl. Voor je er erg in hebt, bemoeien ze zich op een negatieve manier met het bedrijf. ‘De investeerders proberen je eruit te werken omdat ze vinden dat ze beter af zijn zonder jou, ze blokkeren een volgende investeringsronde door onredelijke eisen te stellen of lopen zomaar weg van de vergadertafel.’

Enkele ondernemers bijvoorbeeld die meededen aan het programma Dragons’ Den en financiële toezeggingen kregen van de Dragons (investeerders, red.), lieten in het Het Financieele Dagblad weten zich zwaar bekocht te voelen door de investeerders. Ze klaagden over zaken als wurgcontracten en het niet nakomen van gemaakte afspraken.

De informal investor van Ticket Today was een gelukszoeker, zegt René Reijtenbagh, manager van het Business Angels Netwerk bij de Ontwikkelingsmaatschappij Oost-Nederland (Oost NV). ‘Ze wachten met investeren tot het bedrijf in kwestie vanzelf iets oplevert. Ondertussen houden deze investeerders de ondernemer aan het lijntje met allerlei beloftes.’

Waarom loopt de samenwerking tussen ondernemers en business angels vaak op een mislukking uit? ‘Om te beginnen moet je bedrijf rijp zijn voor de jacht op een investeerder. Als het niet direct lukt, is het algauw: daar heb je hem weer, andere investeerders heeft hij blijkbaar ook niet kunnen overtuigen. Dat is schadelijk voor je onderhandelingspositie.’ Een ondernemer die op zoek is naar een investeerder is vaak zo sterk gefocust op het scoren van kapitaal, dat hij onvoldoende rekening houdt met wie hij voor zich heeft. Met andere woorden: hij stelt zich te gretig op. ‘Als iemand toezegt in jou te willen investeren ben je heel blij. Zo’n ondernemer is geneigd alles te doen wat de business angel wil. Maar is er wel sprake van een klik, zijn de verwachtingen goed op elkaar afgestemd?

Om te beginnen moet je dezelfde normen en waarden delen. Een investeerder die zichzelf graag profileert, heeft vaak moeite met een ondernemer die zich bescheiden opstelt. Een business angel moet ook gewoon accepteren dat hij risico loopt. Wil de investeerder dat niet of is hij niet kapitaalkrachtig genoeg voor een tweede of derde kapitaalinjectie, dan past hij niet in het gewenste profiel.’

Business angel wil soms exclusiviteitsclausule

Na de deal closing werpt de business angel zich vaak op als coach. In het gunstigste geval heeft zo’n informal investor een zekere toegevoegde waarde, bijvoorbeeld omdat hij succesvol is geweest in dezelfde tak van sport. In de praktijk is dat vaak niet het geval. ‘40 tot 50 procent investeert in bedrijven waar ze geen ervaring mee hebben. Vaak vindt de investeerder de ondernemer in kwestie gewoon sympathiek en bekwaam. Ik ken een ICT-ondernemer die fortuin heeft gemaakt in een nichemarkt. Dat product verkocht zichzelf. Hij ontpopte zich tot business angel en investeerde in een ICT-bedrijf dat in een aanbodmarkt opereert. Hij gaf goedbedoelde, maar onbruikbare adviezen aan “zijn” ondernemer, die daar niets mee kon. Dat is vragen om problemen.’

Tot slot: teken niet zomaar een exclusiviteitclausule bij een investeerder. Reijtenbagh: ‘Zo’n business angel heeft de bedrijven vaak voor het uitkiezen. Voor je het weet houdt hij je wekenlang aan het lijntje. Vaak is dat een tactiek om zijn onderhandelingspositie te versterken. Nodeloos rekken door de investeerder kost jou als ondernemer tijd en dus geld. Dat kun je voorkomen door een duidelijke deadline te stellen. Dat geldt ook voor het moment waarop de business angel er weer uitstapt. Als een bedrijf echt succesvol wordt, moet een ondernemer zijn investeerder kunnen uitkopen. Spreek dat van tevoren goed af.’

Huwelijk met een investeerder

Colin de Vries heeft van het debacle met Ticket Today geleerd. ‘Achteraf bezien zijn we heel naïef geweest. Met de financier van mijn huidige bedrijf BlueMail-Central.com heb ik het heel anders aangepakt. Na wekenlang bellen en zoeken ontmoette ik Alex Keil tijdens een netwerkbijeenkomst. Alex is groot geworden met de fabricage van tandtechnische producten voor de Europese markt. Het kapitaal dat hij daarmee heeft verdiend, investeert hij in startende ondernemingen. Alex is zowel mijn boekhouder als sparring partner. We kunnen niet alleen persoonlijk, maar ook zakelijk goed met elkaar overweg.

De investeerder en ondernemer hebben voor een fasegewijs investeringsmodel gekozen. Nu ik heb bewezen dat BlueMailcentral.com bestaansrecht heeft, gaan we samen verder. We hebben nu 1.500 klanten in Nederland, zijn actief in 45 landen. Als alles volgens plan verloopt, zitten we straks in 75 landen met een productie van 2.5 duizend brieven per land per dag. Investeerder Alex ziet dat helemaal zitten, geeft mij ook de tijd om dit te realiseren. Ook dat maakt onze samenwerking ook zo goed.’

Alle punten en komma’s zijn juridisch afgedekt. ‘Je moet zelfs afspreken wat je doet als je niets verdient of schulden maakt. Alex weet in principe alles van me: waar ik mee bezig ben, wat ik ga doen en hoeveel dat kost. In die zin lijkt de samenwerking met een business angel op een huwelijk. Het kapitaal is ons kind, daar moet je goed voor zorgen. Ik zou het geld van de investeerder bijvoorbeeld nooit over de balk gooien met dure auto’s of etentjes in luxe sterrenrestaurants. Bij goed nieuws bel ik hem, bij slecht nieuws ook. Zo houd je het zuiver. Toen ik een keer geld had verspild aan een verkeerde internetapplicatie, gingen we ’s avonds gewoon gezellig uit eten.’