Venture capital vooral in de Randstad

Venture capital

Venture capital, investeringen in jonge, snelgroeiende (technologie-)bedrijven, blijft vooral in de Randstad plakken. Ruim 60 procent van alle venture capital investeringen in de afgelopen tien jaar werden in ondernemers uit Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht gedaan. Doordat 78 procent van de investeerders uit dezelfde drie provincies komt, lijken innovatieve mkb’ers uit andere regio’s minder kans te hebben om durfkapitaal (ook wel private equity genoemd) aan te trekken.

Dit blijkt uit een onderzoek van Rijksuniversiteit Groningen op basis van 644 venture capital deals in Nederland over de periode 2000-2010. Bij deze transacties waren 122 Nederlandse fondsen betrokken. Per provincie zijn het aantal investeerders en het aantal venture capital investeringen van het afgelopen decennia in kaart gebracht. De regionale ontwikkelingsmaatschappijen zijn buiten beschouwing gelaten, aangezien deze investeerders de regionale economische structuur moeten versterken door middel van investeringen.

Investeerder in regio

Hoewel Nederland een relatief klein land is waar geen onoverkomelijk grote (reis-)afstanden zijn, steekt een investeerder liever zijn geld in een ondernemer dicht bij huis. Logisch, aangezien jonge bedrijven in de (op-)startfase zitten en er relatief hoge risico’s aan de investering verbonden zijn. De investeerder wil de ondernemer dus coachen, adviseren en eventueel de koers bijsturen. ‘Maar een investeerder vergaart zijn informatie over het bedrijf, de markt of de ondernemer vooral in zijn eigen, vaak regionale, netwerk’, zegt Klaes Wester, die samen met Hein Vrolijk het onderzoek uitvoerde. ‘Daardoor ontstaat er al een psychologische of sociaal-culturele afstand.’

Uit het onderzoek komt ook naar voren dat hoe vaker een venture capital fonds ondernemers financiert, de geografische barrière voor deze investeerder steeds kleiner wordt door de ervaring die men opdoet. Ook het effect van de SEED-faciliteit, die door de overheid sinds 2005 in het leven is geroepen, is door de onderzoekers meegenomen. ‘Die regeling heeft voor meer spreiding van private equity in Nederland gezorgd’, concluderen Wester en Vrolijk. ‘Maar de geografische afstand tussen investeerder en ondernemer is niet helemaal weggenomen.’

Durfkapitaal

Noord-Brabant scoort het beste aan venture capital deals als regio buiten de Randstad. Van de 644 transacties kwam 9 procent van de investeerders uit deze provincie, terwijl er in Noord-Brabant 16 procent aan venture capital werd binnengehaald. Een verklaring hiervoor is dat de High Tech Campus Eindhoven al jaren een grote aantrekkingskracht heeft op zowel buitenlandse bedrijven als investeerders.

De grootste provincie van ons land qua oppervlakte haalt ook een goed rapport. Gelderland telde 8 procent aan investeringen, terwijl er slechts 5 procent van de venture capital investeerders vandaan kwam. Minder fortuinlijke regio’s in Nederland zijn Zeeland (0 procent aan deals), Drenthe, Flevoland en Friesland (allen 1 procent aan deals) en Limburg (2 procent aan deals).

Start-ups

Hoe komt de innovatieve starter in Friesland dan aan durfkapitaal? Die vraag baart ook de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) zorgen. De brancheorganisatie van participatiemaatschappijen verwacht dat start-ups het de komende jaren moeilijk krijgen. Uit het jaarlijks onderzoek Ondernemend vermogen komt naar voren dat fondswerving bij investeerders voor het participeren in mkb’ers in de seed- en vroege fase achteruit holt. Mocht die negatieve tendens doorzetten, dan vreest de NVP voor een tekort aan durfkapitaal voor Nederlandse start-ups.

Voorzitter Philip Houben van de NVP oppert een paraplufonds. ‘Momenteel zijn we in gesprek met de Nederlandse overheid om een fonds ter grootte van 300 miljoen euro op te richten om start-ups
te financieren’, zegt hij. ‘Mijn verwachting is dat we dit binnen enkele maanden realiseren, want de toegang tot durfkapitaal voor start-ups is essentieel voor de toekomst van ons land.’